برای زنده ماندن در دنیای اینترنت باید گوش به فرمان موتور جستجو بود. در حال حاضر گوگل حاکم اصلی و اول دنیای اینترنت است و به جرئت می توان گفت که دنیای اینترنت، طبق قوانین و حکم های این شرکت می چرخد. گوگل موتور جستجویی است که می توان به آن اتکا کرد و رتبه گرفتن در آن کار سخت و پیچیده ای نیست. فقط باید خوب بدانید که موتورهای جستجو چگونه کار می کنند و به قوانین آن احترام بگذارید. به همین بهانه در این مقاله قصد داریم که مرحله به مرحله عملکرد گوگل و سایر موتورها را کالبد شکافی کنیم. در ابتدا با مراحل مهم این موتورها، روش های ایندکس شدن، کرال یا خزش، فاکتورهای رتبه گرفتن از گوگل و در نهایت با روش های شخصی سازی جستجوها آشنا می شوید. در ادامه با ما همراه باشید تا با عملکرد موتورهای جستجو بیشتر آشنا شوید.
مراحل مهم عملکرد موتور جستجو
گوگل و سایر موتورهای جستجو در چهار مرحله صفحات سایت های مختلف را ایندکس می کنند. این چهار مرحله به شرح زیر است:
- مرحله اول: لینک ها و URL ها
- مرحله دوم: خزش
- مرحله سوم: پردازش و رندر کردن
- مرحله چهارم: ایندکس کردن
این مکانیزم در موتورهای جستجوی دیگر مثل بینگ هم یکسان است. جالب است بدانید گوگل و سایر موتورهای جستجو روزانه تریلیون ها صفحه را ایندکس می کنند و برای انجام این کار باید همه این مراحل را طی کنند. در ادامه هر یک از این مراحل را به صورت دقیق تر و جزئی تر توضیح دادیم.
مرحله اول: URL یا لینک های اتصال
کلیدی ترین پاسخ به سؤال اینکه موتورهای جستجو چگونه کار می کنند در همین اولین مرحله نهفته است. در این مرحله لینک ها کشف می شوند. گوگل لینک ها را به سه روش معمول پیدا می کند:
- از طریق بک لینک: همانطور که گفتیم در لیست ایندکس گوگل تریلیون ها صفحه وب وجود دارد. در صورتی که یکی از این صفحات به یکی از صفحات شما لینک داده باشد، به راحتی گوگل به آن صفحه مورد نظر دسترسی پیدا خواهد کرد.
- از طریق سایت مپ: در سایت مپ لیستی از مهمترین صفحات سایت شما قرار می گیرد. در صورتی که سایت مپ خود را به گوگل معرفی کرده باشید، احتمال پیدا شدن صفحات اصلی شما در سرچ گوگل بالاتر خواهد رفت.
- از طریق سرچ کنسول: آخرین روش برای معرفی صفحات تازه یا صفحات به روز رسانی شده به گوگل، استفاده از گوگل سرچ کنسول و سابمیت کردن url هاست.
مرحله دوم: کرال کردن یا خزیدن خزنده ها در صفحات
عمل خزیدن روی صفحات سایت از طریق رباتی کامپیوتری به نام اسپایدر یا گوگل بات انجام می شود. این ربات وارد صفحات یافت شده می شود و اطلاعات آن ها را دانلود می کند. توجه داشته باشید که بات های گوگل همه صفحات پیدا شده را کرال نمی کنند. این ربات ها براساس برخی از فاکتورها صفحات را کرال می کنند. این فاکتورها از قرار زیر است:
- رتبه صفحه url مورد نظر
- نرخ بروزرسانی url
- تازه بودن یا قدیمی بودن url
برهمین اساس ممکن است در سایت شما صفحه ای وجود داشته باشد که گوگل مدت ها آن را کرال نکرده باشد، اما صفحه جدید دیگری را به سرعت کرال کند. سایت های بزرگ هم معمولا به طور کامل کرال نمی شوند و ممکن است این کار زمان زیادی ببرد. البته براساس بزرگی و اعتبار بیشتر ممکن است به سایتی نرخ خزش بیشتری اختصاص داده شود.
مرحله سوم: پردازش و رندر کردن
برای فهم اینکه موتورهای جستجو چگونه کار می کنند، مرحله پردازش مرحله ای مبهم تر است و شاید در واقع غیر قابل توضیح باشد. البته این مرحله مهمترین مرحله ایندکس شدن هم به حساب می آید. در مرحله پردازش گوگل اطلاعات کلیدی سایت را از بین سایت های کرال شده بیرون می کشد. هیچ شخصی خارج از گوگل از جزئیات این مرحله خبر ندارد. در این مرحله گوگل با رندر گرفتن از صفحه، تجربه کاربری سایت را بررسی می کند و نحوه نمایش سایت به کاربران را در رتبه دهی به آن در نظر می گیرد.
مرحله چهارم: ایندکس شدن
خوان آخر گوگل، مرحله ایندکس شدن است. در این مرحله اطلاعات پردازش شده وارد یک دیتابیس بزرگ به نام سرچ ایندکس می شود. سرچ ایندکس یک کتابخانه دیجیتال، شامل تریلیون ها وب سایت است که نتایج گوگل از درون آن بیرون می آید. در این قسمت در واقع نتیجه تمامی کارهای خود را خواهید دید و اگر به دنبال افزایش بازدید سایت بوده اید، این مرحله تاثیر گذارترین مرحله است. نکته مهم درباره ایندکس شدن این است که وقتی کوئری یا واژه ای را در اینترنت سرچ می کنید، این واژه در همه سایت های موجود در جهان سرچ نمی شود. در واقع واژه مورد نظر شما در بین صفحات سایت هایی که در دیتابیس سرچ ایندکس وجود دارد، جستجو می شود. به همین دلیل اگر واژه ای در این دیتابیس نباشد، هیچگاه در جستجوگر گوگل قابل دسترس نخواهد بود.
موتور جستجو چطور به سایت ها رتبه می دهد
پیدا کردن، کرال کردن و ایندکس شدن صفحات سایت ها مرحله اول پازل پیچیده عملکرد موتورهای جستجو است. الگوریتم گوگل برای رنک دادن به صفحات سایت ها بسیار متفاوت و گاهی پیچیده و گیج کننده است. این موضوع وقتی گیج کننده تر می شود که بدانید هر موتور جستجوی دیگری هم الگوریتم های مختص به خود را دارد. اما با توجه به محبوبیت گوگل، تمرکز خود را روی این موتور جستجو قرار می دهیم. برای رتبه گرفتن در گوگل باید فاکتورهای مختلفی را رعایت کرد. جالب است بدانید که گوگل بیش از 200 فاکتور برای رتبه دادن به سایت ها دارد. هیچ کس همه این فاکتورها را نمی شناسد، اما برخی از کلیدی ترین فاکتورها به ترتیب زیر است:
- بک لینک
- ارتباط
- تازگی
- اعتبار موضوعی
- سرعت سایت
- سازگار بودن با موبایل
هر کدام از این موارد را در ادامه به طور کامل شرح داده ایم.
بک لینک و نقش آن در رتبه گرفتن در گوگل
بک لینک ها یکی از فاکتورهای مهم رتبه گرفتن در گوگل هستند. این را کارشناسان خود گوگل هم گفته اند. برای مثال آندری لیپاتسف (Andrey Lipattsev) مدیر استراتژی کیفیت جستجو شرکت گوگل در سال 2016 گفته بود که دو تا از مهمترین فاکتورهای رنک گرفتن در گوگل محتوا و لینک است. به همین منظور می توان گفت که محتوا و لینکی که در این محتوا قرار می گیرد، بیش از هر چیز در گوگل باعث رتبه گرفتن سایت ها می شوند. بررسی ها نشان می دهد که ارتباط مستقیمی بین لینک های داده شده به یک سایت و میزان ترافیک آن از گوگل وجود دارد. البته باید به این نکته توجه داشت که در مبحث بک لینک کیفیت بسیار مهمتر از کمیت است. ممکن است یک سایت با تعداد کمی لینک بسیار با کیفیت، رتبه بسیار بهتری نسبت به یک سایت با تعداد زیادی بک لینک بی کیفیت گرفته باشد.
مرتبط بودن کوئری با محتوای سایت
گوگل برای تشخیص مرتبط بودن یا نبودن یک صفحه روش های مختلفی دارد. در ساده ترین حالت کلمات کلیدی داخل مقاله را با کوئری سرچ شده مقایسه می کند. اما این تنها روش نیست و گوگل روش های هوشمندانه دیگری هم دارد. برای مثال یکی از روش ها آنالیز عملکرد جستجوگران است. گوگل بررسی می کند آیا کاربران به نتیجه دلخواه خود رسیده اند یا خیر. به همین دلیل همه نتیجه های جستجوی apple به اطلاعاتی درباره شرکت اپل ختم می شود و نه میوه سیب. چون گوگل می داند که مردم بیشتر به دنبال اطلاعات درباره شرکت اپل هستند. یک فناوری بسیار خاص دیگر گوگل برای تشخیص مرتبط بودن فناوری Knowledge Graph یا گراف دانش است. در این گراف اطلاعات مختلفی وجود دارد. هوش مصنوعی گوگل از طریق این فناوری می تواند اجزای مختلف یک محتوا را بررسی کند و متوجه شود که بنیان کلی متن درباره چیست.
نرخ به روزرسانی یا تازگی محتوا
برای گوگل تازه بودن محتوا یک ملاک مهم به حساب می آید. البته نیازی نیست که هر روز مطلب منتشر شود و جالب است بدانید که محتوای به روز رسانی شده بسیار اهمیت بیشتری نسبت به تولید محتوای مکرر دارد. البته حساب سایت های خبری جداست. تولید محتوا باید به گونه ای انجام شود که مطالب قابلیت به روز رسانی را داشته باشند. برای مثال برخی پیشنهاد می دهند که در نوشتن مقاله ابتدا فقط یک مقاله خام متنی قرار بدهید. سپس در مراحل بعدی با افزودن ویدئو و عکس های مرتبط و طراحی شده می توان این مقاله را بهینه سازی کرد. همچنین با قرار دادن لینک در این مقالات، فرصت مشاهده آن ها را بیشتر کرد. در برخی از صفحات مثل صفحه قیمت های لحظه ای هم ملاک اصلی برای رنک گرفتن به روز بودن است. اگر از این صفحات دارید، حتما به صورت روزانه بروزرسانی شوند.
اعتبار موضوعی
اعتبار موضوعی یعنی مطلب شما درباره یک موضوع واحد باشد. گوگل تمایل به این دارد که مطالب تخصصی و درباره یک موضوع خاص را نشان بدهد. به همین دلیل بهتر است به جای نوشتن مطلب همه چیز درباره پنیر مطلبی با این عنوان و موضوع بنویسید: همه چیز درباره پنیرهای لیقوان تبریز. از طرفی سایت ها هم بهتر است به یک کار تخصصی بپردازند و در همه حوزه ها فعالیت نداشته باشند. به همین دلیل فروشگاه های اینترنتی تخصصی طرفدار بیشتری نسبت به همه چیز فروش های اینترنتی دارند. این موضوع نه تنها برای گوگل مهم است، بلکه از نظر روانی به مخاطب هم حس بهتری می دهد. برای مثال خرید کتاب از یک کتابفروشی معتبر بسیار لذت بخش تر و قابل اعتمادتر از خرید همان کتاب از سوپر مارکت است. اما برای اینکه بدانید موتور جستجو چگونه کار می کند باید با جدیدترین فاکتور یعنی سرعت سایت آشنا شوید.
سرعت سایت
این فاکتور در سال های اخیر بسیار پر اهمیت شده است. به طوری که می توان گفت در دو سه سال گذشته ترند سئو به حساب می آید. گوگل خوب می داند که هیچ کاربری از یک سایت کند خوشش نمی آید. به همین دلیل فاکتور پیج اسپید در سال 2010 برای دسکتاپ و در سال 2018 برای موبایل در نظر گرفته شد. آنالیز سئو اطلاعات خوبی در خصوص سرعت سایت به شما می دهد. حتی با کم کردن میلی ثانیه ها شما می توانید شانس بیشتری برای رتبه گرفتن و حتی رتبه یک گرفتن در گوگل داشته باشید. گوگل این فاکتور را در ژوئن سال 2021 با معرفی Core Web Vitals به یک فاکتور حیاتی تبدیل کرد. اطلاعات مربوط به این الگوریتم در سرچ کنسول گوگل نمایش داده می شود.
سازگاری با موبایل یا ریسپانسیو بودن
بیش از 70 درصد جستجوها در گوگل از طریق موبایل انجام می شود. به همین دلیل از سال 2015 سازگاری با موبایل به یک فاکتور مهم برای رتبه گرفتن تبدیل شد. این موضوع زمانی حیاتی تر شد که از سال 2019 گوگل اعلام کرد که فقط صفحات موبایل را ایندکس می کند. به عبارت دیگر، در صورت سازگار نبودن با موبایل هیچ وقت نمی توان رتبه خوبی گرفت. با استفاده از ابزار Mobile-Friendly Test گوگل یا استفاده از Mobile Usability report سرچ کنسول می توان اطلاعات بسیاری در خصوص سازگاری سایتتان با نسخه موبایل بدست بیاورید.
روش های شخصی سازی جستجو
موتورهای جستجو در حال حاضر بسیار پیشرفته تر شده اند. به طوری که دیگر نتایج بدست آمده در این موتورها با یکدیگر یکسان نیست. اما گوگل چطور جستجوها را شخصی سازی می کند؟ به گفته مسئولان این شرکت گوگل از اطلاعاتی مثل لوکیشن، تاریخچه جستجوهای گذشته و تنظیمات جستجو، نتایج بدست آمده را شخصی سازی می کند.
- لوکیشن: در صورت جستجوی کلمه کلیدی رستوران ایتالیایی، در نتایج بدست آمده رستوران های نزدیک را مشاهده خواهید کرد.
- زبان: گوگل براساس زبان کاربر جستجوگر مطالب را اولویت بندی می کند. به همین دلیل نسخه اسپانیایی آموزش سئو به فرد اسپانیایی زبان نمایش داده می شود.
- تاریخچه جستجو: گوگل معمولا سایت هایی را که قبلا بازدید کرده اید بالاتر از سایت های دیگر نمایش می دهد.
با مشاهده موارد بالا می توان گفت شاید با پیشرفته تر شدن موتورهای جستجو در این بخش، انواع سئو دیگر آن اثربخشی گذشته را نداشته باشد.
سخن پایانی؛ چرا باید با عملکرد موتورهای جستجو آشنا شد
در این مطلب سعی ما این بود که توضیح بدهیم موتورهای جستجو چگونه کار می کنند و با کالبد شکافی عملکرد این موتورها گامی مثبت در جهت بهبود عملکرد سایت و رتبه گرفتن در این موتورها برداریم. شناخت عملکرد موتورهای جستجو در کمترین حالت به ما کمک می کند تا قوانین آن ها را بهتر بشناسیم و در راستای بهبود سایت مسیر اشتباهی نرویم و دچار خطا نشویم.
